Dan denk je na twee jaar formatief werken met je klassen dat je steeds meer expert bent. En dan ervaar ik toch na een summatieve toets bij mijn beide jaarlagen dat de resultaten niet zijn wat ik ervan verwachtte en wat mijn formatieve toetsen mij voorspelden.
Bijvoorbeeld mijn tweede klas over het onderwerp industrialisatie. Ik had gekozen om het boek Memo te gebruiken als hulpmiddel. Elke paragraaf liet ik ze op een verschillende manier verwerken. De ene paragraaf moesten ze samenvatten, de andere moesten ze 10 vragen over maken etc. Vervolgens had ik per 2 paragraven een formatieve toets gemaakt in It’s Learning. Deze was naar mijn inziens formatief omdat ik de resultaten inzette om de lessen erna extra uitleg te geven op de onderdelen die minder goed gemaakt waren. Maar ook omdat ik ze na het nabespreken de vragen opnieuw liet maken met hun nieuw opgedane kennis en vaardigheden. De resultaten waren veelbelovend. Er was een duidelijke stijgende lijn te zien en niet geheel onbelangrijk de leerlingen stonden erg open voor extra uitleg, deden geweldig mee en waren enthousiast. Iets wat ik uit ervaring niet altijd terug kreeg bij dit specifieke onderwerp van de geschiedenis.
En dan het moment waarop ik even dacht te gaan oogsten. Om mijn leerlingen meer te trainen voor langere toetsen in de bovenbouw/ examens ditmaal een grotere summatieve toets. Zelfde type vragen als in de formatieve toetsen, maar ook nieuwe vragen of vragen in een ander jasje met bijvoorbeeld een beeld- of tekstbron. En dan het moment van nakijken. En wat concludeer ik na de hand? Ik zie geen geweldige resultaten. Sterker nog, ik zie heel veel NNV (nog niet voldoende) en dat zit hem vooral in de leer/ stampvragen. Begrippen leren, maar ook jaartallen in de juiste volgorde zetten. Op een aantal uitzonderingen na is het niet gelukt. Maar wat wellicht bekend in de oren klinkt; een hoop leerlingen hadden de vraag niet goed gelezen of niet goed geïnterpreteerd. “Geef 3 voorbeelden van de slechte leefomstandigheden ten tijde van de industrialisatie” werden massaal beantwoord met argumenten die meer bij werkomstandigheden hoorde.
Maandag de herkansing. De toets nabesproken, mijn teleurstelling kenbaar gemaakt (hoorde jullie mij niet huilen in de werkkamer…? ). De ene had een black-out, de ander toch niet voldoende geleerd (i.v.m. een handbalkamp) en zo waren er meer argumenten (te druk voor andere vakken). In het afgelopen jaar bleek met deze 2 mavo klassen dat mijn werkwijzen echt effect hadden, maar dus nu aan het einde van het jaar toch weer even niet… Om toch positief af te sluiten was er wel een mooie opbrengst. Uit mijn twee klassen waren er 4 leerlingen die de toets op havo niveau zeer netjes afsloten. Zij zijn zo gegroeid voor mijn vak het afgelopen jaar dat ze soms op mijn initiatief maar vooral op hun eigen initiatief toetsen op havo-niveau oppakten en dit zeer netjes deden. Wat voor mij weer bevestigd dat ieder kind op een ander tempo ontwikkelt en wij ons onderwijs in het VO daar meer op moeten richten.